باید به این طیف از ایرانیان غیور که خواهان وجد و عظمت ایران هستند گفت که واقعاً دچار نوعی توهّم تاریخی شده‌ایم و تا تاریخ سیاسی، اجـتماعــی و عقیدتی دوران پیش از اسلام ایران را واقعاً آنطوریکه هست درک ننماییم هیچگاه به این تحول شگرف اجتماعی و عقیدتی پی نخواهیم برد. یکی از دوران پر افتخار ایرانیان پیش از میلاد همانا خلق حماسهٔ جنگ بزرگ ایرانیان به رهبری کیخسرو است و این حماسه چنان در ذهن ایرانیان کهن خطور نمود و سینه به سینه نقل شد تا بدست جکیم طوس رسید و ایشان هم الحق این حادثه را احیاء نمود که تا قیامت از باد و باران گزندش نخواهد رسید اندر زادن کیخسرو (شاهنامه) سرگذشت کیخسرو در شاهنامه اینگونه بیان می‌شود که پدرش سیاوش در آغاز جوانی و زمانیکه تنها فرزند و سردار کیکاووس بود روزی در جبههٔ جنگ با تورانیان پناهنده به آن کشور شد. هنگام ورود به مرز توران نخست با دختر پیران ویسه که جریره نام داشت ازدواج نمود و سپس به گنگ دژ پایتخت توران عزیمت کرد در آنجا هم با شاهزاده خانم تورانی که فرنگیس نام داشت مزاوجت کرد. سیاوش قبل از تولد فرزندش از فرنگیس توسط عمّال افراسیاب ناجوانمردانه به همراه هزار جنگجوی ایرانی دور از وطن و در غربت در یک روز قتل‌عام شدند. «جنگ بزرگ» نیز به خاطر کین سیاوش شاهزادهٔ ایرانی آغاز شد و سرانجام طومار افراسیاب و دولت توران را در هم پیچید. همی رفت گلشهر تا پیش ماه جدا گشته بود از برِ ماه شاه بدید و به شادی به پیران بگفت که اینت به آیین خور و ماه جفت یکی اندر آی و شگفتی ببین بزرگی و رای جهان آفرین توگویی نشاید مگر تاج را و گر جوشن و ترگ و تاراج را سپهبد بیامد برِ شهریار بسی آفرین کرد و بردش نماز اما تولد کیخسرو از شاهزاده خانم تورانی آن هم در زمانیکه پدرش با دسیسهٔ دربار توران هلاک شده بود ورق جدیدی در تاریخ دو کشور ایران و توران گشود، مولود تازه متولد شده در آینده وارث تاج و تخت هر دو کشور بحساب می‌آمد. دوران کودکی کیخسرو به سبب خوابی که افراسیاب دیده بود با رنج و مشققت همراه شد و ظاهراً مدت زمان طولانی او به شبانان سپرده شد و سال‌ها در کوه‌ها و دره‌ها به شبانی پرداخت ولی کیکاووس پس از اطلاع از اینکه نوه‌ای در کشور توران دارد با هر حیله و ترفند او و مادرش را از توران ربوده و به دربار خویش آورد. تمام حوادث وقوع یافته یعنی پناهنده شدن سیاوش به توران، ازدواج با شاهزاده خانم تورانی، همچنین هلاکت وی، و سرگذشت کیخسرو، به نحوی در منابع دیگر به غیر از شاهنامه انعکاس یافته است. تنها اشکال در این است که فقط اسامی رجال و اماکن مندرج در شاهنامه با اسامی رجال و اماکن در آثار هرودوت و کتسیاس و الواح میخی آشور کاملاً متفاوت است. ولی این موجب نگرانی نیست چون چهار چوب و هستهٔ وقایع در همه یکسان گزارش شده و می‌توان بدون تشویش خاطر مطالب عنوان شدهٔ کیخسرو در شاهنامه را با منابع یاد شده تطبیق نموده تاریخ این برهه از ایران را تا حدودی ترسیم نمود. پایتخت و کشور کیخسرو شاهنامه محل زندگی و حکمرانی شهریاران ایرانی را «ایرانشهر» نام می‌برد اما این اصطلاح در آن دوران هنوز شناخته شده نبود و باید پایتخت کیکاووس و کیخسرو با عنوان دیگری که در شاهنامه ذکری از آن در میان نیست شناخته گردد. یا شاید پایتخت آنقدر مشهور بوده که نیاز به ذکر آن نشده است. در آغاز داستان جنگ بزرگ از مناطقی یاد شده که هنوز هم همان مناطق وجود دارند ولی پایتخت محرز نیست. شهرها یا کشورهای ری، کرمان، خراسان، اردبیل و خوزیان که در حقیقت ناحیهٔ خوزستان بوده و شاید منظور از آن کشور کهن عیلام باشد، در متن مذکور است. نواحی غیر ایرانی که حاضر بودند در این جنگ بزرگ کیخسرو را همراهی کنند نیز ذکر شده مانند روم، بربرستان که احتمالاً منظور از این نواحی مناطقی هستند در آسیای صغیر. همچنین بلخ، خاور، کوه قاف که شاید ارمنستان و آسیای مقدم باشند و دیگر ممالک چون بغداد که به نظر می‌رسد بابِل بوده و همچنین از شهر یا کشور یمن نام برده می‌شود. از میان ایالات یاد شده کشور زابل موطن رستم، کشور خوزیان موطن طوس زرینه کفش و کشور اردبیل سرزمین گودرز و ری شناخته شده هستند. پس با این اوصاف پایتخت کیخسرو که از تمام سرزمین‌ها قوای نظامی در او گرد آمده بود نباید خارج از حدود ری، عیلام یا اردبیل باشد. در منابع یونانی بویژه در آثار هرودوت به محل اجتماع لشکریان متحد ماد اشاره‌ای شده است. مؤلف تاریخ ماد می‌گوید محل پادشاهی دیوک مجهول بوده ولی چون دیوک از طرف ماننا حکومت داشت حدس زده می‌شود که قلمرو وی با سرزمین ماننا مجاور و همان سرزمینی بود که منابع میخی آشور مادای در درّهٔ قزل اوزن می‌خوانند. معلوم نیست که آیا اکباتانا در زمان دیوک مرکز پادشاهی بوده است یا نه. مهمترین راه‌های کاروان‌رو در اکباتان تلاقی می‌نمود. اینجا قلب ماد قدیم بشمار می‌رفت و بالطبع ممکن بود آنجا را برای مرکز سیاسی کشور برگزیده باشند. عادتاً معتقدند که هنگمتنه یا هگمتانه، محل تجمع و به معنی « بازار مکاره » یا چیزی نظیر آن است. ولی این احتمال نیز وجود دارد که جلسات عمومی اتحادیه قبایل ماد در این نقطه منعقد می‌شده است و در یکی از آن جلسات بود که دیوک به رهبری اتحادیهٔ مزبور انتخاب شد و در عین حال به سمت داوری جماعت خویش در درّهٔ قزل اوزن نیز باقی‌ماند. شهر همدان کنونی و اکباتانای یونانیان و به زبان مادی « هنگمتنه » که بمعنی جای تجمع نامیده می‌شود، تصادف محض نیست اینجا پایتخت دولت ماد بوده است. منابع مکتوب غیر از شاهنامه محل اجتماع لشکریان جنگی اقوام ایرانی را اکباتان نام می‌برند پس بسیار محتمل است که کیخسرو نیز در اینجا جنگجویان ایرانی را گرد آورده باشد. اگر این فرض با واقعیت تطابق داشته باشد حداقل تختگاه کیکاووس و کیخسرو مشخص گشته است.
مقاله های ان دی پیک و عکس های زیبا
keywords : بانک مقالات،مقالات ان دی پیک،متن های مفید
